Hội nghị đã cho thấy vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực cũng như vai trò cầu nối của ASEAN với các đối tác. Trước những diễn biến gần đây ở khu vực, các nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình.

Các hội nghị đã tập trung thảo luận các biện pháp thúc đẩy tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, triển khai hiệu quả các kế hoạch tổng thể Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, cũng như các vấn đề hòa bình an ninh khu vực và quốc tế.

Tại Hội nghị Thượng đỉnh lần thứ 3 về Hiệp định Đối tác toàn diện khu vực (RCEP), các nhà lãnh đạo đã ra Tuyên bố chung về RCEP. Tuyên bố chung nêu rõ việc hoàn thành đàm phán RCEP đã mở ra một thị trường rộng lớn chiếm hơn 50% dân số thế giới và chiếm gần 30% thương mại toàn cầu.

Các nhà lãnh đạo ASEAN cũng đã thảo luận hợp tác với các đối tác bên ngoài để thúc đẩy an ninh con người bền vững, đặc biệt trong các lĩnh vực như rác thải biển, biến đổi khí hậu, thiên tai, khói mù xuyên biên giới, thúc đẩy các quyền và giáo dục trẻ em.

Ngoài ra, các nhà lãnh đạo ASEAN cũng đã thảo luận về cách tiếp tục theo đuổi Tài liệu Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương thông qua các hoạt động và dự án hợp tác cùng có lợi dựa trên các nguyên tắc là tin tưởng lẫn nhau, tôn trọng lẫn nhau và cùng có lợi.

Trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 35 và các Hội nghị liên quan cũng diễn ra Lễ chuyển giao vai trò Chủ tịch ASEAN từ Thái Lan, Chủ tịch ASEAN 2019 cho Việt Nam - Chủ tịch ASEAN 2020. Thủ tướng Thái Lan Pra-út Chan-ô-cha đã trao “chiếc búa 2020” tới Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc.

Việt Nam tiếp nhận vai trò chủ tịch ASEAN 2020

Phát biểu tiếp nhận vai trò Chủ tịch ASEAN 2020, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chúc mừng những thành công của Thái Lan trên cương vị Chủ tịch ASEAN năm 2019, khẳng định những thành tựu của ASEAN sau hơn 50 năm phát triển nói chung và trong năm 2019 nói riêng sẽ là nền tảng thuận lợi để Việt Nam kế thừa và phát huy trong năm Chủ tịch ASEAN 2020.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cho biết:  Trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam sẽ tăng cường sự gắn kết bền vững của ASEAN thông qua củng cố đoàn kết, thống nhất, gia tăng liên kết kinh tế và kết nối, làm sâu sắc hơn các giá trị và đặc trưng của Cộng đồng ASEAN, cải tiến, nâng cao hiệu quả hoạt động và đẩy mạnh quan hệ đối tác của ASEAN. Chính bằng sự gắn kết bền vững, Cộng đồng ASEAN có thể nâng cao năng lực, chủ động thích ứng với các cơ hội và thách thức; và khả năng chủ động thích ứng chỉ được phát huy khi ASEAN là một khối gắn kết chặt chẽ.

Với tinh thần đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tuyên bố chủ đề của ASEAN năm 2020 là “Gắn kết và chủ động thích ứng”. Thủ tướng kêu gọi ASEAN cùng đẩy mạnh tư duy Cộng đồng, hành động Cộng đồng; trông đợi sự ủng hộ tích cực của các nước để hiện thực hóa chủ đề của năm ASEAN 2020.

Hội nghị lần này đã khép lại một năm hoạt động của ASEAN với các chương trình và kết quả tích cực. Trong đó, điều nổi bật là tổ chức này đã tỏ rõ thích nghi dần với bối cảnh mới, khi các nước thành viên một lần nữa lại cảm thấy không khí cọ xát chiến lược quyết liệt chưa từng có giữa các nước lớn ngay tại Đông Nam Á và vùng biển của nó kể từ khi Chiến tranh lạnh kết thúc. Vấn đề thích nghi và ứng phó hiệu quả các thách thức mới được đặt ra cho cả tổ chức và từng quốc gia thành viên.

Và Việt Nam, với vai trò Chủ tịch ASEAN cũng đã sẵn sàng về bộ máy tổ chức, nhân lực, đã có các đề án, kế hoạch hành động tổng thể cho năm 2020.  Mở đầu sẽ là Hội nghị hẹp các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN diễn ra vào tháng 1/2020. Đây là hoạt động lớn đầu tiên của Năm Chủ tịch ASEAN 2020, với trọng tâm là thống nhất các định hướng, ưu tiên xuyên suốt năm 2020 của ASEAN dưới sự chủ trì và điều hành của Việt Nam.