Thảm cảnh khủng hoảng nhiên liệu tại Sri Lanka

Hàng dài xe cộ xếp hàng trước các trạm xăng, các tài xế mệt mỏi chờ đợi. Những hình ảnh này đã không còn xa lạ trên đường phố thủ đô Colombo vài tuần qua.

Một người dân bày tỏ: Tôi đã chờ ở đây suốt 3 ngày, không có lấy 1 hành khách. Cứ thế này làm sao tôi có thể nuôi sống gia đình mình đây?

Khủng hoảng nhiên liệu đang khiến nhiều hoạt động ở Sri Lanka phải tạm dừng, nhưng với một số tài xế, đây lại là cơ hội kiếm thêm thu nhập qua thị trường “chợ đen”.

Cùng là lái xe tuk tuk, thu nhập của ông “Akshant” lại cao gấp 3 lần những người khác nhờ vào mua bán nhiên liệu bất hợp pháp. Khách hàng của ông là những cư dân địa phương có đủ tiền nhưng không có thời gian xếp hàng chờ đợi. Tại các trạm xăng, một lít xăng có giá khoảng 450 rupee (~ 1,26 USD). Còn ở “chợ đen”, giá bán lẻ xăng cao gấp gần 6 lần, từ 2.500-3.000 rupee/ lít.

Ông “Akshant”, tài xế xe tuk tuk cho biết: Chúng tôi phải đợi 3 đến 4 ngày để mua xăng mà lượng được mua cũng rất hạn chế. Vì vậy một số người đã lấy nhiên liệu từ xe của họ và bán lại với giá cao hơn. Tôi cũng đã bắt đầu làm việc này, nó có lợi hơn lái xe tuk tuk nhiều. Nếu tôi mua được 5 lít xăng, tôi sẽ lấy ra 3 lít bán cho người khác. Một số tài xế xe buýt cũng làm tương tự với dầu diesel.

Tuy nhiên, không phải ai cũng sẵn sàng trả giá cao hơn nhiều để mua nhiên liệu, họ buộc phải tự mình xếp hàng mua xăng, thậm chí ngủ trên đường để chờ đến lượt mình. Không ít người, phần lớn thuộc tầng lớp trung lưu, đã tìm đến 1 giải pháp khác. Đó là chuyển sang sử dụng xe đạp làm phương tiện di chuyển, từ đi làm đến mua sắm.

Ông Thusitha Kahaduwa, người dân Sri Lanka cho biết: Từ khi xuất hiện vấn đề khan hiếm nhiên liệu, việc xếp hàng chờ mua xăng đã tăng từ 2-3 tiếng đến 8 tiếng rồi cuối cùng thậm chí là vài ngày. Vì thế tôi phải tìm cách khác. Xe đạp cũng rất đắt nhưng tôi mua cái trong khả năng chi trả. Tôi đã không thể đổ xăng suốt nhiều tuần qua.

Anh Dakshina Serasundara, người dân Sri Lanka cho biết thêm, anh không thể chờ từ 2-3 ngày để đổ xăng được. Là 1 người phải đi làm mỗi ngày, anh nghĩ điều thực tế nhất là đạp xe.

Và khi số lượng xe đạp trên các đường phố tăng vọt, giá xe cũng như các phụ tùng và phụ kiện đi kèm cũng tăng cao bởi những mặt hàng này vốn cũng đang khan hiếm.

Ông Victor Perera, Chủ cửa hàng xe đạp cho biết: Vì khủng hoảng xăng dầu nên mọi người bắt đầu đổ đi mua xe đạp để có phương tiện đi làm. Không thể cứ xếp hàng chờ đợi suốt. Từ tháng 5, doanh số của chúng tôi đã tăng gấp 10 lần so với mức bán khoảng 20 chiếc xe đạp mỗi tháng trước đó. Giá cũng cao hơn vì giờ việc nhập khẩu xe đạp cũng đang bị cấm.

Chính phủ Sri Lanka đã đưa ra nhiều biện pháp nhằm nỗ lực khắc phục tình trạng thiếu nhiên liệu, trong đó có việc áp dụng hệ thống Thẻ nhiên liệu quốc gia tại các trạm xăng trên toàn quốc từ ngày 1/8. Tất cả tài xế ô tô phải đăng ký phương tiện của họ để được cấp một mã QR, quy định hạn ngạch nhiên liệu được mua hàng tuần tùy theo từng loại xe.

Theo ông Mohamed Amir, tài xế xe tuk tuk: Hệ thống mã QR rất tốt. Tuy nhiên lượng xăng cung cấp vẫn không đủ. Xe 3 bánh như tôi chỉ có thể mua 5 lít, đủ dùng 1 ngày hoặc 1 ngày rưỡi là hết. Nếu có thể được mua 25 lít một tuần chúng tôi sẽ ổn hơn.”

Hiện nhiều trạm xăng dầu cũng treo biển khuyến cáo các chủ xe nếu tham gia thị trường chợ đen có thể bị “treo” mã QR và phải đối mặt với hành động pháp lý.

Dù hiệu quả còn phần nào hạn chế, song theo Ủy ban Giao thông Sri Lanka, tình trạng người dân phải xếp hàng đổ xăng đã giảm bớt. Các phương tiện giao thông công cộng và các chuyến tàu đang dần nối lại hoạt động. Chính phủ cũng quyết định hủy bỏ thông tư hồi tháng 6 về việc cho phép nhân viên nghỉ làm mỗi thứ 6 hàng tuần. Ngoài ra, hơn 2 triệu công dân đang lao động ở nước ngoài sẽ được mua xe điện miễn thuế nhằm khuyến khích họ gửi tiền về nước, bổ sung nguồn dự trữ ngoại hối đang cạn kiệt.

Theo các chuyên gia, cùng với quá trình chuyển giao quyền lực đang diễn ra, chính phủ mới ở Sri Lanka cần sớm đưa ra các cải cách tài khóa để nhận được gói hỗ trợ từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), giúp đất nước thoát khỏi khủng hoảng.