Đây được coi là 1 dấu mốc đặc biệt quan trọng khi các vấn đề về xây dựng văn hoá, con người Việt Nam được cụ thể hóa thành những chương trình, giải pháp hành động, qua đó đưa Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng về văn hóa đi vào thực tiễn. Đó cũng là những nội dung được nhân dân, xã hội gửi gắm nhiều kỳ vọng về hội nghị văn hóa toàn quốc.
Ngày 24-11-1946, Hội nghị văn hóa toàn quốc lần thứ nhất chính thức khai mạc tại Nhà hát Lớn, thành phố Hà Nội. Hội nghị diễn ra chỉ một năm sau khi đất nước độc lập, dù còn nhiều công việc bộn bề, thế nhưng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đánh giá cao và đúng vai trò của văn hóa trong việc chấn hưng dân tộc.
Năm 1948, Hội nghị văn hóa toàn quốc lần thứ hai cũng được tổ chức. Những giá trị to lớn từ tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa cũng như những giá trị qua hai hội nghị về văn hóa đã thực sự “soi đường quốc dân đi”.
GS.TS Nguyễn Hữu Khiển, nguyên Phó Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia cho biết: Giá trị của văn hoá giữ nước được khẳng định trong lịch sử, từ đời này qua đời khác. Đây là vốn quý của dân tộc, của đất nước. Đảng, Nhà nước ta luôn quan tâm phát huy những giá trị văn hoá đó. Chủ trương bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá dân tộc là chủ trương xuyên suốt.
Sau 75 năm, Hội nghị văn hóa toàn quốc 2021 đang được kỳ vọng sẽ đưa ra những quan điểm lớn để tiếp tục mở đường cho văn hóa. Trong đó sẽ đưa ra những thông điệp quan trọng về văn hóa; đánh giá thực trạng kết quả xây dựng văn hóa, con người Việt Nam sau 35 năm đổi mới; đề ra phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm công tác văn hóa, văn nghệ trong giai đoạn 2021-2026, tầm nhìn đến năm 2045.
GS.TSKH Phan Xuân Sơn, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh: Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, chúng ta luôn phải xác định văn hoá là hồn cốt của dân tộc, là hành trang để hội nhập với thế giới. Tuy nhiên, giá trị của văn hoá không dễ nhìn thấy. Tìm ra những giá trị cốt lõi của văn hoá dân tộc Việt Nam, giá trị văn hoá cốt lõi của kinh tế Việt Nam, xã hội Việt Nam hiện nay…, trên cơ sở đó xây dựng các nội dung như là thương hiệu quốc gia, “quyền lực mềm” để hội nhập với thế giới là những vấn đề rất lớn trong giai đoạn hiện nay, đòi hỏi phải được làm rõ.
Thiếu tướng, GS.TS Bùi Quảng Bạ, Chuyên gia cao cấp của Học viện Chính trị CAND bày tỏ: Đảng ta xác định văn hoá là nền tảng tinh thần xã hội. Vai trò của văn hoá trong lịch sử dựng nước và giữ nước của cha ông chúng ta, tức là văn hoá giữ nước rất rõ ràng. Nhiều nhà khoa học cũng đã chỉ rõ, hàng ngàn năm qua, ông cha chúng ta đã sử dụng văn hoá phục vụ sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Vấn đề là hiện nay, chúng ta có thể phát huy truyền thống văn hoá dựng nước và giữ nước của cha ông trong thời đại mới, kết hợp với giá trị thời đại như thế nào?
Phát triển văn hóa, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc là nhiệm vụ chính trị, là trách nhiệm chung. Bởi đó không còn là chuyện riêng của ngành văn hóa và đội ngũ cán bộ chuyên trách làm công tác văn hóa. Vì vậy nhiệm vụ đặt ra phải khơi dậy sự quan tâm đến văn hóa và phát triển văn hóa của toàn xã hội.
Theo GS.TS Nguyễn Hữu Khiển, nguyên Phó Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia: Những khó khăn, thách thức về bảo tồn, phát huy văn hoá Việt Nam trong giai đoạn hiện tại sẽ được các nhà khoa học, trí thức, văn nghệ sĩ… cùng làm rõ hơn, từ đó tìm ra những giải pháp nhằm tiếp tục phát huy ý chí và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp với sức mạnh thời đại, khơi dậy khát vọng phát triển đất nước.
PGS.TS Phạm Ngọc Trung, chuyên gia nghiên cứu về văn hóa cho rằng: Kỳ vọng về hội nghị văn hóa để làm rõ hơn nội hàm vấn đề bảo tồn các giá trị văn hóa dân tộc. Chúng ta cần làm thế nào để gìn giữ được bản sắc văn hóa, phát huy “sức mạnh mềm” này.
"Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi" - đó là sứ mệnh cao cả của văn hóa đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định. Bởi vậy hội nghị văn hóa toàn quốc 2021 tiếp tục là cơ sở để xây dựng văn hóa trụ cột thứ 4 đi cùng với sự phát triển bền vững về kinh tế, về xã hội và về môi trường - trở thành những trụ cột của sự phát triển bền vững của đất nước.