Thực tế, hiện một số địa phương đã triển khai việc phạt nguội đối với các phương tiện xe máy và bước đầu ghi nhận sự hiệu quả. Ví dụ như trường hợp người phụ nữ ở Bắc Giang chỉ trong 2 tháng vi phạm tới 26 lần, trong đó có 16 lần vượt đèn đỏ và 10 lần không đội mũ bảo hiểm. Tuy nhiên, với hàng chục triệu phương tiện xe máy đang được sử dụng hiện nay thì để xử lý triệt để lỗi vi phạm đối với loại phương tiện này chắc chắn sẽ là không ít thách thức.

Xe máy, loại hình phương tiện có số lượng lớn nhất tại Việt Nam chiếm 80% số lượng phương tiện cả nước và cũng là loại hình giao thông vi phạm nhiều nhất. Bất cứ tuyến đường nào cũng có thể phát hiện ra hàng loạt lỗi vi phạm của người điều khiển xe máy. Cách di chuyển theo kiểu vô tội vạ này tiềm ẩn không ít nguy cơ TNGT.

TS Phan Lê Bình, Chuyên gia giao thông cho biết: Những năm trở lại đây, tình hình vi phạm của các chủ phương tiện là xe máy ngày càng diễn biến phức tạp và ngày càng phức tạp hơn. Những lỗi vi phạm như đi ngược chiều, vượt đèn đỏ diễn ra rất phổ biến ở các ngã tư. Không chỉ gây nguy hiểm, mất TTATGT mà ở những ngã tư nó còn giảm đi cái năng lực thông hành của tuyến, khiến tình hình ùn tắc còn phức tạp hơn. Chính vì vậy rất cần có biện pháp để nâng cao ý thức chấp hành của người đi xe máy.

Chính vì những lý do này mà mới đây, Bộ trưởng Giao thông Vận tải đã đề nghị cần xử phạt nguội đối với người điều khiển xe máy vi phạm giao thông. Rút kinh nghiệm từ việc thực hiện phạt nguội đối với xe ô tô, đã mang đến nhiều chuyển biến tích cực về ý thức chấp hành luật giao thông trong thời gian qua. Đây là giải pháp văn minh, giảm bớt căng thẳng trong việc xử lý vi phạm trực tiếp, hạn chế tiếp xúc giữa người vi phạm và người xử phạt.

Tuy nhiên, xung quanh đề xuất này thì vẫn còn rất nhiều lo ngại. Đặc biệt nhất là đó chúng ta đã thả nổi loại hình phương tiện này quá lâu.

Ông Đỗ Văn Lưu, Ba Đình, Hà Nội bày tỏ: Phạt thì phạt được, nhưng sau này phải đồng bộ hệ thống giấy tờ các thứ. Phải chính chủ mới phạt được chứ, bây giờ xe máy các thứ nó như cái xe đạp ngày xưa ý. Ai cũng có thể mu axe cũ đi lại. Làm thủ tục mua giấy tờ nó cũng bất tiện. Nên là bảo phạt nguội thì chưa chắc đã phạt được. Bảo phạt xe mới thì còn phạt được, chứ xe cũ thì chắc khó.

Đại úy Nguyễn Bá Tiệp, Phòng Cảnh sát giao thông, Công an Hà Nội chia sẻ: Vấn đề xử lý phạt nguội thì ô tô đa phần là chủ phương tiện chính chủ, sang tên đầy đủ. Lực lượng chức năng xác minh nó dễ hơn xe máy, tại vì xe máy là số đông, xe máy thường có những trường hợp mua không sang tên chính chủ, nhiều trường hợp xe máy họ cũng rất dễ cho mượn để đi lại hàng ngày. Còn ô tô mượn thì ít hơn. Đấy nên là vấn dề xác minh chủ xe máy sẽ phức tạp hơn.

Quả thật là rất khó để truy ra chủ của phương tiện xe máy vi phạm. Kể cả đối ô tô hiện nay, chốt chặn duy nhất cho thấy hiệu quả của việc xử lý vi phạm bằng hình thức phạt nguội… đó là các trạm đăng kiểm. Còn đối với xe máy thì vẫn chưa áp dụng quy định đăng kiểm phương tiện, vậy chúng ta sẽ phạt bằng cách nào?

Gửi thông báo phạt nguội về chủ phương tiện hay chăng? Khi mà số phương tiện xe máy được định danh hiện vẫn quá ít ỏi.

TS Phan Lê Bình, Chuyên gia giao thông cho biết thêm: Cho dù camera có thu được hình ảnh đi nữa thì làm thế nào để chúng ta phạt nguội được. Tôi nghĩ là hiện chúng ta chưa có biện pháp nào khả thi về kỹ thuật cả. Mong muốn thì có nhưng để có thể thực hiện được thì chúng ta cần những thay đổi lớn về cơ chế chính sách. Với xe máy chúng ta chưa hề có chính sách về đăng kiểm định kỳ. Vậy nó sẽ xảy ra trường hợp là nếu chúng ta phạt nguội 1 người chủ xe máy. Thì 1 người lái xe máy có thể vi phạm 10 lần 100 lần, 1000 lần. Số tiền phạt cũng sẽ tích lũy lại nhiều trăm triệu động, cả tỷ đồng. Nhưng cái món nợ đấy người ta cứ lưu mãi ở đấy cho đến khi người ta tuổi cao mà qua đời. Cũng chẳng ai có thể truy thu được.

Phạt nguội là cách xử phạt văn minh, hiện đại, đỡ tốn nhân lực làm việc trực tiếp và ít nảy sinh tiêu cực hơn so với phạt trực tiếp. Cũng như nâng cao tính tự giác, ý thức chấp hành của chủ phương tiện. Tuy nhiên, đây là giải pháp cần được thực hiện nhưng có lẽ là ở tương lai khá xa. Khi đã có sự tích lũy đầy đủ về hạ tầng kỹ thuật, dữ liệu thông tin phương tiện,v.v… Chỉ khi đó giải pháp này mới thực sự đem lại hiệu quả như mong muốn.