(ANTV) - Học sinh phổ thông cả nước đã tựu trường, chuẩn bị bước vào năm học mới. Tuy nhiên, phụ huynh vẫn chạy đôn chạy đáo tìm kiếm, chọn lựa từng quyển trong các bộ sách giáo khoa khác nhau. Vấn đề một hay nhiều bộ sách giáo khoa vẫn đang được dư luận đặt ra với nhiều ý kiến trái chiều, nhưng tựu trung vẫn làm sao đảm bảo được mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.
Bao cấp là cơ chế ở một giai đoạn nhất định. Ở đó có nền kinh tế tập trung, Nhà nước cung cấp mọi nhu cầu về đời sống con người theo một cơ chế phân phối. Ngược lại là cơ chế thị trường, xã hội chấp nhận đồng thời nhiều thành phần kinh tế. Tuy nhiên, thực tế ở một số lĩnh vực, khái niệm “bao cấp” ngày nay được dùng để chỉ sự bao biện, làm thay, không phát huy năng lực bản thân con người và của từng địa phương. Nhận thức và cơ chế phát hành sách giáo khoa (SGK) hiện nay là một thực tế minh họa khá sinh động về tư tưởng bao cấp ấy.
Tôi còn nhớ vào năm 1962-1963, bản thân thi đậu vào lớp đệ thất trường công lập của tỉnh (lớp 6 bây giờ). Công việc đầu tiên của cậu bé 11 tuổi từ huyện lên tỉnh chuẩn bị học liệu cho mình là đi mua SGK. Câu chuyện tưởng đâu là phức tạp, nhưng thực tế đã diễn ra rất nhẹ nhàng, trở thành một kỷ niệm đẹp của thời thơ ấu khi được tự tay chọn mua quyển sách mình sử dụng tại một cửa hiệu sách lớn mà từ trước đến giờ chưa có dịp đặt chân vào.
Có người hỏi tôi căn cứ vào đâu mà cậu bé 11 tuổi chọn được sách học, câu trả lời của tôi lúc bấy giờ là căn cứ vào sách thầy cô đang sử dụng để dạy mình và căn cứ vào cách trình bày diễn đạt dễ hiểu của sách. Và, có lẽ là nhờ vào suy nghĩ giản đơn, cụ thể và rõ ràng của mình và của xã hội.
Sự phức tạp, có nhiều ý kiến khác nhau về SGK hiện nay, theo tôi là vì nhận thức chưa nắm rõ sự khác biệt giữa quan niệm cũ - mới đang trong quá trình chuyển đổi từ quan niệm SGK là pháp lệnh sang quan niệm SGK là tài liệu học tập, tham khảo. Chủ trương đổi mới từ một bộ SGK sang nhiều bộ sách cũng là vấn đề cần phải được quán triệt, thấm nhuần trong các tầng lớp xã hội và giữa các thế hệ phụ huynh, học sinh về mục đích, ý nghĩa và phương thức triển khai.
Cơ chế phát hành SGK cũng đang thay đổi từ bao cấp, phân phối sang phát hành theo cơ chế thị trường. Đổi mới chương trình dẫn đến tất yếu phải biên soạn và phát hành SGK mới cũng là một vấn đề khiến nhiều người không hài lòng vì thay đổi sách quá nhiều lần; trong khi quá khứ thì anh chị em trong gia đình truyền cho nhau sử dụng mà không cần phải mua sách mới hàng năm.
Những vấn đề nêu trên là một trong những yếu tố cơ bản của công cuộc đổi mới giáo dục nước nhà theo tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI (về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế), nhưng chúng ta chưa tạo điều kiện đủ để xã hội chia sẻ, đồng tình.
Trong khi đó, chúng ta lại tập trung quá nhiều vào việc tập huấn để giáo viên chọn sách và tham mưu cho các cấp chính quyền ra quyết định chọn sách thay cho học sinh. Đây là cách làm gián tiếp đã giới hạn năng lực chuyên môn cũng như trách nhiệm của giáo viên, và đặc biệt là đã tước đi quyền được lựa chọn sách của học sinh.
Việc để học sinh chọn sách là một việc làm đúng với tinh thần nghị quyết của Quốc hội cho phép phát hành đồng thời nhiều bộ SGK; đúng với quan điểm SGK chỉ là tài liệu tham khảo, không phải là pháp lệnh; và quan trọng nhất là làm cho học sinh thích thú học tập, thể hiện sự trưởng thành trong quá trình học tập của mình. Hơn nữa, SGK được phát hành đều là những bộ sách do cơ quan thẩm quyền của Bộ GD-ĐT thẩm định.
Đây là bộ lọc quan trọng để đảm bảo về tính chính trị, đạo đức, văn hóa và học thuật của từng quyển sách được phép in ấn. Với nhận thức như vậy, chúng ta không cần phải lo sợ việc học sinh chọn sách sai lầm. Đây là cách làm tốt nhất để góp phần giải quyết tư tưởng bao cấp trong nhà trường một cách tích cực.
Đổi mới giáo dục nước nhà theo hướng phát triển năng lực cho người học thì việc giao quyền chủ động cho học sinh trong quá trình chọn lựa học liệu của mình là một việc làm phù hợp. Bên cạnh việc tự chọn sách cho học sinh thì quá trình tổ chức giáo dục trong nhà trường ở nhiều lĩnh vực khác cũng cần được vận dụng quan điểm này để phát triển tốt nhất tinh thần tự học, chủ động, sáng tạo của học sinh thay cho việc bao biện làm thay của thầy, cô giáo.
Nhưng chúng ta biết rằng, việc bao biện làm thay dễ hơn là hướng dẫn, tổ chức cho học sinh chủ động và tự lực học tập rất nhiều, đòi hỏi mỗi thầy, cô giáo phải quán triệt tinh thần đổi mới ấy trong suy nghĩ và trong từng hành động của mình. Năm học mới 2023-2024 đã bắt đầu, chúng ta hy vọng những nhà giáo dục và xã hội sẽ có dịp nghiên cứu, quán triệt một lần nữa về công cuộc đổi mới theo tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW.
TS HUỲNH CÔNG MINH - Nguyên Giám đốc Sở GD-ĐT TPHCM
(ANTV) - Theo tin từ TAND cấp cao tại Hà Nội, ngày 15/5, cơ quan này sẽ mở phiên tòa hình sự phúc thẩm xem xét đơn kháng cáo của cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long và 11 bị cáo khác trong vụ án kit test Việt Á. Phiên tòa phúc thẩm dự kiến diễn ra trong 3 ngày.
(ANTV) - Liên quan đến vụ nổ lò hơi khiến 6 người chết và 5 người bị thương, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai đã ra quyết định giữ người trong trường hợp khẩn cấp đối với ông Feng Yong (sinh năm 1985, quốc tịch Trung Quốc, Giám đốc Công ty TNHH gỗ Bình Minh, đóng tại ấp Vàm, xã Thiện Tân, huyện Vĩnh Cửu) về hành vi vi phạm quy định về an toàn lao động theo quy định.
(ANTV) - Tình hình kinh tế xã hội tháng 4 tiếp tục chuyển biến tích cực, tháng sau tốt hơn tháng trước. Tính chung 4 tháng đầu năm tốt hơn cùng kỳ năm ngoái. Đây là nhận định của các thành viên Chính phủ tại Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 4, diễn ra sáng nay dưới sự chủ trì của Thủ tướng Phạm Minh Chính.
(ANTV) - Nhằm tăng cường công tác quản lý, Tổng cục Thuế kiến nghị Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu, trình cấp thẩm quyền quy định bắt buộc thanh toán không dùng tiền mặt đối với các giao dịch mua bán vàng.
(ANTV) - Bộ Công an được giao phối hợp với Ngân hàng Nhà nước sớm có giải pháp để xử lý tình trạng sở hữu chéo, thao túng tại các ngân hàng. Đây là chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trong Chỉ thị về triển khai nhiệm vụ điều hành chính sách tiền tệ năm 2024, tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng và ổn định kinh tế vĩ mô.
(ANTV) - Liên quan đến vụ hơn 550 người ngộ độc sau ăn bánh mì ở Đồng Nai. Hiện Công an TP.Long Khánh (tỉnh Đồng Nai) đang khẩn trương truy vết nguồn gốc thực phẩm. Bộ Y tế cũng đã cử đoàn công tác vào nắm tình hình, hỗ trợ Đồng Nai lấy mẫu xét nghiệm tìm nguồn vi khuẩn gây ngộ độc hàng loạt.
(ANTV) - Bất cứ du khách nào đến với Điện Biên cũng không thể bỏ lỡ cơ hội chiêm ngưỡng bức tranh parorama độc đáo tái hiện lại toàn cảnh chiến thắng Điện Biên Phủ tại Bảo tàng chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ.
(ANTV) - Theo Công ty nghiên cứu thị trường Kantar, người tiêu dùng Việt đang phải vật lộn với giá cả hàng hóa tăng cao từ đầu năm ngoái đến nay.
(ANTV) - Theo thống kê của ngành du lịch, giá vé máy bay tăng cao, trong khi hệ thống hạ tầng giao thông đường bộ thuận lợi hơn, nhất là nhiều tuyến cao tốc Bắc - Nam được đưa vào khai thác, khiến du lịch đường bộ được lựa chọn nhiều năm nay. Từ đó kéo theo doanh thu của ngành du lịch tại các tỉnh thành phía Nam tăng mạnh so với cùng kỳ năm 2023.
(ANTV) - Nhân kỷ niệm 49 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, TP.HCM đã tổ chức cho 12 cán bộ chiến sỹ Điện Biên năm xưa tham quan trải, nghiệm đi thử tàu metro số 1 từ ga trung tâm Bến Thành đến ga Suối Tiên và ngược lại.
