Bên cạnh hiệu quả trong việc sản xuất năng lượng sạch và ổn định, điện hạt nhân còn góp phần giảm đáng kể lượng khí thải carbon, hỗ trợ giải quyết thách thức biến đổi khí hậu. Nhưng liệu những lo ngại về bức xạ hay rủi ro từ các lò phản ứng có còn phù hợp với thực tế?

Nhà máy điện hạt nhân hoạt động dựa trên nguyên lý cơ bản là sử dụng năng lượng từ phản ứng phân hạch hạt nhân, trong đó các nguyên tử uranium hoặc plutonium được chia tách để giải phóng nhiệt lượng. Nhiệt lượng này được dùng để đun nóng nước, tạo ra hơi nước áp suất cao làm quay tua-bin, từ đó sản xuất điện.

TS Hoàng Sỹ Thân, Trưởng Ban Kế hoạch và Quản lý khoa học tại Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam, cho biết rằng các lò phản ứng hiện đại được thiết kế với nhiều lớp bảo vệ như thép và bê tông chịu nhiệt, nhằm ngăn chặn việc phát tán bất kỳ vật liệu phóng xạ nào ra ngoài trong trường hợp xảy ra sự cố. Ông nhấn mạnh rằng với cách vận hành chuyên nghiệp, rủi ro trong nhà máy điện hạt nhân gần như được kiểm soát hoàn toàn.

Trong bối cảnh hiện tại, an toàn luôn là ưu tiên hàng đầu trong vận hành nhà máy điện hạt nhân. Các công nghệ tiên tiến như hệ thống làm mát thụ động và lò phản ứng thế hệ thứ tư được thiết kế để có thể tự động ngừng hoạt động và kiểm soát nhiệt độ, ngay cả khi không có sự can thiệp của con người.

TS Trần Phương Đông, nguyên chuyên viên cao cấp về an toàn, sức khỏe và môi trường tại Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, cho rằng rủi ro từ các nhà máy điện hạt nhân hiện nay thấp hơn nhiều so với các nguồn năng lượng truyền thống như than đá hay dầu mỏ. Ông nêu ví dụ, lượng khí thải từ các nhà máy nhiệt điện gây ra hàng triệu ca tử vong sớm mỗi năm, trong khi ngành điện hạt nhân gần như không có tác động như vậy.

Một trong những mối lo ngại phổ biến nhất về điện hạt nhân là nguy cơ rò rỉ bức xạ. Tuy nhiên, mức bức xạ từ các nhà máy điện hạt nhân hiện đại được kiểm soát rất nghiêm ngặt và thường thấp hơn cả mức bức xạ tự nhiên mà con người tiếp xúc hàng ngày. TS Trần Phương Đông giải thích rằng mức bức xạ xung quanh một nhà máy điện hạt nhân còn thấp hơn mức mà bạn nhận được khi chụp X-quang tại bệnh viện. Đây là một sự thật mà các chuyên gia luôn muốn công chúng hiểu rõ.

Trên thế giới, điện hạt nhân đang dần lấy lại vị thế trong bối cảnh các quốc gia thúc đẩy mục tiêu giảm phát thải carbon. Những nhà máy điện hạt nhân hiện đại tại Nhật Bản, Pháp và Mỹ không chỉ khẳng định mức độ an toàn mà còn thể hiện vai trò quan trọng của nguồn năng lượng này trong phát triển bền vững.