Lễ hội  thường được tổ chức vào ngày 16 tháng Giêng Âm lịch hàng năm để tạ ơn thần linh phù hộ cho một năm mùa màng tốt tươi, cuộc sống no ấm, dân làng khỏe mạnh không ốm đau bệnh tật.

Lễ Nhảy lửa của dân tộc Pà Thẻn đã trở thành một nét đẹp sinh hoạt văn hóa, tâm linh thể hiện sức mạnh phi thường của con người dám đương đầu với khó khăn, thách thức, xua đuổi những điều không may mắn.

Trong đời sống tinh thần của người Pà Thẻn luôn quan niệm có các vị thần che chở, giúp đỡ. Trrước khi bắt đầu lễ hội, thầy mo phải làm lễ cầu thần linh, xin cho dân làng mở hội. Sau nghi thức cầu thần linh kéo dài một đến hai giờ, các chàng trai Pà Thẻn bắt đầu tham gia Lễ hội nhảy lửa. Họ nhảy múa trên đống than hồng rực mà không hề sợ hãi hay cảm thấy bỏng rát. Người này nối tiếp người kia, cứ thế, lễ hội chỉ kết thúc khi đống lửa đã tàn hết.

Ngoài việc tạ ơn thần linh thì lễ nhảy lửa của người Pà Thẻn còn mang ý nghĩa gắn kết cộng đồng, nhắc con cháu nhớ về ân đức của tổ tiên. Từ đó mà chăm chỉ làm ăn, rèn luyện sức khoẻ, cũng vì thế mà chỉ những chàng trai trẻ mới được lựa chọn để nhảy lửa.

Lễ hội Nhảy lửa còn là một di sản văn hóa mang tính đại diện tộc người, được biết đến như một bản sắc riêng của cộng đồng người Pà Thẻn. Khi nhắc đến Lễ hội Nhảy lửa, người ta nghĩ ngay đến người Pà Thẻn và ngược lại.  

Với giá trị văn hóa đặc sắc, năm 2013 “Lễ hội nhảy lửa” của người Pà Thẻn được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia. Tỉnh Tuyên Quang đang từng bước xây dựng Lễ hội nhảy lửa trở thành sản phẩm du lịch đặc thù trong mỗi dịp Tết đến Xuân về, và các ngày lễ hội trong năm của đồng bào dân tộc Pà Thẻn.

Lễ hội không chỉ phản ánh vai trò và địa vị của những người thầy cúng trong xã hội trước kia, mà còn là bằng chứng thể hiện những yếu tố văn hóa, tín ngưỡng nguyên thủy sơ khai, niềm tin vào thế giới thần linh và những thế lực siêu nhiên.