Tri ân công đức hùng binh Hoàng Sa ở đảo Lý Sơn

Một không khí trang nghiêm thành kính của thế hệ người dân Lý Sơn với các bậc tiền nhân từng giong thuyền đạp sóng ra Hoàng Sa, Trường Sa mở cõi, cắm mốc, dựng bia khẳng định chủ quyền biển đảo đất nước. Văn tế trong buổi lễ cũng là lời tóm tắt chính xác nhất, xác thực nhất số phận của những người đi lính Hoàng Sa, Trường Sa năm xưa.

"Hoàng Sa trời nước mênh mông

Người đi thì có mà không thấy về

Hoàng Sa mây nước bốn bề

Tháng ba khao lề thế lính Hoàng Sa." 

Câu ca dao lưu truyền trên đảo Lý Sơn thể hiện rõ sự nguy hiểm của những người nhận nhiệm vụ đi Hoàng Sa, đã đi là chín phần chết, một phần sống, thế nhưng thế hệ tổ tiên cha ông ở đất đảo vẫn luôn đặt vận mệnh của đất nước lên trên tất cả, dù có phải hy sinh thần mình để bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc.

Buổi lễ đã tái hiện, khắc họa sinh động lại Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa năm xưa, với những thuyền câu, trong khoang lái có hình nhân làm bằng giấy điều hoặc bằng rơm. Cùng các vật lễ mà binh phu Hoàng Sa phải mang theo như: vàng mã, thịt gà, xôi chè, nẹp tre, dây mây, muối gạo...

Sau phần tế lễ, tiếng ốc u nổi lên hiệu lệnh cho những trai tráng làm lễ rước thuyền và hình nhân thế mạng hướng ra biển Hoàng Sa theo con đường mà các bậc tiền nhân Lý Sơn đã ra đi từ hơn 400 năm trước để thể hiện ý chí, quyết tâm bảo vệ chủ quyền trên hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa của người dân Lý Sơn nói riêng và người dân cả nước nói chung.

Lễ hội này ngoài là nghĩa cử tri ân, tưởng nhớ các binh phu trong đội Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải trên đảo Lý Sơn đã quên mình vì nghĩa lớn, mà còn là dịp để giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ. Buổi lễ không chỉ thu hút người dân mà du khách từ đất liền cũng ra đảo thưởng thức lễ hội tâm linh có một không hai này.

Lễ hội đua thuyền truyền thống tứ linh để tri ân công đức binh phu Hoàng Sa cũng đã diễn ra trong sự hò reo của người dân và du khách. Để tôn vinh và phát huy nét sinh hoạt văn hóa dân gian trong Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa, năm 2013, Lễ hội này đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trao Bằng công nhận là di sản phi vật thể quốc gia.