Thời gian qua, số ca mắc Covid-19 tăng mạnh. Hầu hết các khu dân cư, cơ quan, đơn vị, trường học đều xuất hiện ca bệnh, tỷ lệ điều trị F0, cách ly tại nhà lớn, đồng nghĩa với lượng rác thải có nguy cơ lây nhiễm tồn tại ở cộng đồng khá cao. Bạn Tuấn - ở Cầu Giấy, HN đã từng bị F0 và tự cách ly ở nhà. 1 ngày, tần suất thay khẩu trang cũng như các thiết bị y tế như kit test tăng đáng kể. Thế nhưng, Tuấn vứt chung các rác thải y tế như khẩu trang, kit test vào cùng với rác thải sinh hoạt chứ không có biện pháp phân loại nào. Tất cả bỏ vào một túi nilon chờ đơn vị vận chuyển đến thu gom.

Hiện nay, dù đã âm tính trở lại nhưng việc thải bỏ khẩu trang không phân loại và đôi khi không đúng nơi quy định cũng tồn tại nguy cơ lây lan dịch bệnh. Khẩu trang y tế cũng như các đồ dùng phục vụ người bệnh đã qua sử dụng tiềm ẩn nhiều mầm bệnh như về hô hấp, cúm, đường tiêu hóa. Việc thải, bỏ khẩu trang sau khi sử dụng đồng nghĩa mầm bệnh, vi khuẩn còn tồn tại, nguy cơ lây lan dịch bệnh trong cộng đồng.

Dọc các tuyến đường, không khó để bắt gặp hình ảnh những chiếc khẩu trang tràn lan khắp các vỉa hè, gốc cây, công viên, nơi công cộng, thậm chí bay lung tung khi có gió hoặc xe cộ lưu thông qua lại. Chị Thưởng, một công nhân vệ sinh môi trường, chuyên thu gom rác thải sinh hoạt. Chị cho biết rác thải y tế, đặc biệt là khẩu trang xuất hiện khắp mọi nơi. Chị phải cầm chổi cán dài quét khẩu trang từ xa, không dám đụng tay vào vì lo sợ nguy cơ nhiễm bệnh.

Đặc biệt, trong thời điểm f0, f1 tự cách ly ở nhà rất nhiều. Nhưng hầu hết mọi người đều không có ý thức phân loại, bỏ riêng rác khẩu trang và thiết bị y tế ra 1 túi riêng đóng kín. Ở nơi chị làm việc đã có rất nhiều công nhân bị nhiễm covid, bản thân chị cũng đã từng bị dương tính, lượng rác thải ngày càng nhiều. khối lượng công việc nhiều và nguy cơ lây nhiễm cao khiến nhiều đồng nghiệp của chị Thưởng đã không thể bám trụ với nghề. Chị chỉ mong mỗi hộ gia đình có ý thức hơn để công việc thu gom và phân loại rác của chị đỡ vất vả.

Theo chuyên gia, khẩu trang khi đã qua sử dụng thường ẩn chứa rất nhiều nguy cơ gây lây nhiễm ra môi trường, không đảm bảo an toàn dịch tễ vì nó là vật dụng để chắn những chất tiết từ đường hô hấp của nhiều người, kể cả những người đang mang mầm bệnh. Theo Báo cáo trên Science Daily, ước tính cả thế giới sử dụng khoảng 129 tỉ chiếc khẩu trang mỗi tháng - tương đương tầm 3 triệu chiếc mỗi phút. Khẩu trang đã sử dụng vì thế xuất hiện ở khắp mọi nơi, từ vỉa hè chốn đô thị cho đến hang cùng ngõ hẻm, lên cả Internet. Bên cạnh đó, khẩu trang y tế vốn được làm bằng chất liệu vải không dệt khá bền nên khó phân hủy được trong môi trường tự nhiên.

Ở Việt Nam, Chính phủ đã ban hành nghị định số 155/2016/NĐ-CP ngày 18-11-2016, quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Theo đó, người nào xả rác thải (bao gồm cả khẩu trang y tế đã qua sử dụng) không đúng nơi quy định sẽ bị phạt từ 3 - 5 triệu đồng. Mức phạt sẽ tăng lên 7 triệu đồng nếu vứt rác thải y tế ở nơi công cộng hoặc vào hệ thống thoát nước và cống rãnh của đô thị. Dù đã có quy định nhưng chế tài xử phạt còn chưa nghiêm. Thêm nữa, việc thiếu quy trình, hướng dẫn riêng và cụ thể cũng khiến cho việc phân loại xử lý rác gặp nhiều khó khăn

Khẩu trang được xếp vào loại rác thải y tế độc hại phải được xử lý đặc biệt, nếu không sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến môi trường, gây ô nhiễm không khí, nguồn đất và nước. Việc trang bị các thùng rác hoặc túi phân loại rác thải y tế tại mỗi gia đình, cơ quan, trường học là vấn đề đáng được lưu tâm. Và đương nhiên, quan trọng nhất vẫn là ý thức của mỗi người, hạn chế tối đa việc vứt rác thải y tế ra môi trường bên ngoài. Đó là cách để bản thân mỗi người chúng ta hỗ trợ công tác phòng chống dịch cũng như chung tay cùng cộng đồng bảo vệ môi trường sống.