Chuyển đổi số để bảo tồn, phát huy bền vững giá trị di sản

Sự kiện công bố dự án hợp tác ứng dụng công nghệ vật lý số nâng tầm giá trị di sản được tổ chức tại Văn Miếu - Quốc Tử giám, Hà Nội.  Thành quả bước đầu của dự án là thực hiện, ứng dụng công nghệ vật lý số công trình nghiên cứu về Nghê mang tên “Nghê nơi cửa Khổng sân Trình”- tạo ra cuốn sách vật lý số đầu tiên tại Việt Nam. Cụ thể, công nghệ Nomion chuyển đổi cuốn sách “Nghê nơi cửa Khổng sân Trình” thành sách điện tử, được lưu giữ và bảo mật bằng công nghệ blockchain cùng chip RFID.

Trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay, văn hóa càng cần được chú trọng phát triển nhiều hơn để không bị đi sau nhiều lĩnh vực hiện đại khác. Theo số liệu từ Cục Di sản Văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), Việt Nam hiện có 8 di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, 14 di sản văn hóa phi vật thể, 7 di sản tư liệu được UNESCO ghi danh, cùng 123 di tích quốc gia đặc biệt, gần 4.000 di tích quốc gia, hơn 400 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và hơn 4 triệu hiện vật đã đăng ký kiểm kê tại 187 bảo tàng trên cả nước. Ðây chính là tiềm năng di sản rất lớn, mà nếu được số hóa đồng bộ sẽ mở rộng không gian tương tác của di sản, gia tăng hiệu quả bảo tồn, khai thác bền vững giá trị di sản, đặc biệt trong lĩnh vực nghiên cứu, giáo dục, du lịch…

Ở Việt Nam, số hóa di sản đã được manh nha thực hiện từ khoảng 20 năm về trước. Cho đến nay Chính phủ đã có quyết định triển khai chương trình cụ thể về số hóa di sản giai đoạn 2021-2030. Tuy nhiên mục tiêu số hóa 100% các di sản văn hóa vật thể, phi vật thể, bảo tàng và di sản tư liệu là vấn đề cần sự góp sức của cả cộng đồng.

Số hóa di sản văn hóa là chủ trương được Nhà nước ta đặc biệt quan tâm đẩy mạnh. Tuy nhiên, muốn liên thông dữ liệu số quốc gia về di sản văn hóa, bảo đảm đáp ứng hiệu quả các dịch vụ cho xã hội, cộng đồng ở mọi lúc, mọi nơi, cần xác định rõ những vướng mắc cụ thể trong quá trình chuyển đổi số di sản ở từng đơn vị, địa phương để tìm cách khắc phục.