(ANTV) - Giá gạo trên toàn cầu đã tăng chạm ngưỡng kỷ lục trong vòng 12 năm qua, đây là thông tin được Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) đưa ra mới đây. Chỉ số giá gạo của FAO tháng 7/2023 tăng 2,8% lên 129,7 điểm, cao hơn gần 20% so với cùng kỳ năm ngoái và là mức cao nhất từ tháng 9/2021.
Đâu là nguyên nhân dẫn tới tăng giá gạo này và tác động của tình trạng này tới an ninh lương thực thế giới, trong đó có Việt Nam ra sao?
Mời quý vị cùng tìm câu trả lời cho những vấn đề này trong mục Thế giới đa chiều tuần này của ANTV:
Trong bối cảnh điều kiện thời tiết cực đoan ảnh hưởng đến mùa màng cũng như chuỗi cung ứng toàn cầu chưa được khơi thông, việc giá gạo thế giới tăng lên mức kỷ lục làm dấy lên lo ngại chi phí lương thực sẽ trở nên đắt đỏ hơn nhiều đối với hàng tỷ người có thu nhập thấp tại nhiều khu vực trên thế giới, đặc biệt tại châu Á và châu Phi.
Nguyên nhân và áp lực với người dân trên thế giới của giá gạo kỷ lục
Một trong những nguyên nhân chủ yếu của việc giá gạo tăng cao kỷ lục vừa qua là chỉ trong thời gian ngắn, từ ngày 20/7 tới ngày 29/7, lần lượt Ấn Độ, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) rồi Nga cấm xuất khẩu gạo cho đến đầu năm 2024 với lý do đảm bảo an ninh lương thực trong nước, đang khiến thị trường gạo nói riêng, lương thực nói chung trở nên xáo trộn.
Các nước nhập khẩu gạo phải tranh thủ đặt hàng, dẫn đến giá thị trường bị đẩy lên cao. Hiện giá gạo đã tăng từ 10% - 15% so với trước khi có lệnh cấm. Động thái này của các nước, đặc biệt là cường quốc xuất khẩu gạo Ấn Độ, đang tác động mạnh tới tâm lý của người tiêu dùng và có thể ảnh hưởng tiêu cực tới an ninh lương thực toàn cầu về lâu dài.
Bên cạnh đó, tình trạng biến đổi khí hậu và El Nino có thể làm trầm trọng thêm rủi ro đối với các nhà xuất khẩu gạo chính. Một nghiên cứu khoa học cho thấy lúa là loại cây trồng dễ bị tổn thương, cũng như có khả năng mất mùa cao nhất do hiện tượng thời tiết này.
Theo Bloomberg, gạo là lương thực rất quan trọng đối với chế độ ăn của hàng tỷ người châu Á và châu Phi. Gạo đóng góp tới 60% tổng lượng calo cho người dân ở các vùng của Đông Nam Á và châu Phi, và tỷ lệ này chạm ngưỡng 70% ở một vài quốc gia như Bangladesh.
Giá gạo trên đà tăng trong bối cảnh nguồn cung lương thực trên toàn cầu đối mặt nguy cơ thiếu hụt do điều kiện cực đoan ảnh hưởng đến mùa màng, tác động của các cuộc xung đột vũ trang, cũng như việc một số quốc gia, bao gồm Ấn Độ - nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, chiếm tới 40% thương mại gạo - tháng trước cấm xuất khẩu một số loại gạo để đảm bảo tình hình nội địa. Việc giá gạo tăng làm dấy lên lo ngại chi phí lương thực sẽ đắt đỏ hơn, gây áp lực lên người thu nhập thấp.
Ngay lúc này, tại châu Phi, cuộc khủng hoảng lương thực đang đặt ra ngày càng nhiều thách thức. Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) cho biết, cứ trung bình 36 giây lại có một người chết đói ở Ethiopia, Kenya và Somalia.
Tại Niger, hạn hán tái diễn và lũ lụt thảm khốc, kết hợp với bối cảnh chính trị bất ổn khiến sản lượng ngũ cốc giảm gần 40%.
Lệnh cấm xuất khẩu gạo được đưa ra trong bối cảnh an ninh lương thực toàn cầu đang bấp bênh do thời tiết khắc nghiệt và cuộc xung đột Nga - Ukraine. Hơn nữa, lệnh cấm lại xuất hiện sau khi năm 2022, có tới 783 triệu người đói ăn do hậu quả của xung đột, đại dịch COVID-19 và biến đổi khí hậu.
Do đó, đây mới chỉ là chương đầu cho những khó khăn mà nhóm người nghèo nhất thế giới sắp phải trải qua.
Biến khủng hoảng thành cơ hội với lĩnh vực xuất khẩu gạo tại một số quốc gia
Nhiều quan điểm cho rằng, động thái cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ và 1 số nước đang tiềm ẩn nhiều rủi ro cho thị trường. Tuy nhiên một số ý kiến khác lại nhận định có thể biến khủng hoảng thành cơ hội.
Vốn là quốc gia sản xuất gạo hàng đầu, động thái của Ấn Độ đã khiến giá gạo tăng cao trên thị trường khi người mua chuyển sang tìm nguồn cung thay thế từ Việt Nam và Thái Lan.
Giá gạo xuất khẩu từ Việt Nam và Thái Lan tăng vọt lên mức cao nhất trong hơn một thập kỷ trong thời gian gần đây do lo ngại về nguồn cung. Cụ thể, giá gạo 5% tấm của Việt Nam tăng lên 550 - 575 USD/tấn vào ngày 27/7, mức cao nhất kể từ năm 2011, từ mức 515 - 525 USD/tấn một tuần trước.
Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương vừa cho biết, đến hết tháng 7.2023, Việt Nam đã xuất khẩu 4,83 triệu tấn gạo, trị giá 2,58 tỉ USD, tăng 18,7% về lượng và tăng 29,6% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022.
Quyết định cấm xuất khẩu gạo của một số nước được nhận định là thời cơ để Việt Nam đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu gạo, tuy nhiên, cũng đặt ra các thách thức về bảo đảm an ninh lương thực quốc gia.
Tại Thái Lan, BangkokPost trích dẫn số liệu của Hiệp hội Các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan thông tin, giá gạo 5% tấm của nước này ngày 9/8 đã lên 648 USD một tấn, đánh dấu mức giá cao nhất từng được ghi nhận kể từ năm 2008.
So với một tháng trước, giá đã tăng khoảng 20%. Giá này được coi là tham chiếu giá gạo trong khu vực châu Á.
Lệnh cấm xuất khẩu gạo ở một số nước vừa qua có thể dẫn tới tình hình an ninh lương thực thế giới diễn biến xấu đi nếu giá gạo nói riêng và giá lương thực nói chung không được bình ổn, vào thời điểm cuộc xung đột ở Ukraine khiến hoạt động xuất khẩu ngũ cốc qua ngả biển Đen bị gián đoạn.
Trước thực trạng đáng báo động trên, các tổ chức quốc tế, bao gồm Ngân hàng Thế giới, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) gần đây đã và đang liên tục kêu gọi các quốc gia hành động khẩn cấp để vượt qua cú sốc chưa từng có đối với hệ thống lương thực toàn cầu hiện nay.
(ANTV) - Ở Tây Nguyên hiện đã vào cao điểm điểm mùa khô, thời tiết nắng nóng gay gắt kéo dài nhiều ngày qua khiến mực nước trên các sông, suối, hồ đập đang giảm nhanh. Một số nơi đã cạn kiệt nguồn nước, ảnh hưởng lớn đến sản xuất và sinh hoạt của người dân.
(ANTV) - Nằm trong khuôn khổ dự án Việt Nam Xanh 2025, hội thảo “Sản phẩm, dịch vụ xanh - Đặt hàng từ người dùng” thu hút sự quan tâm đặc biệt của khách tham dự với loạt sản phẩm tái chế, thân thiện môi trường.
(ANTV) - Ngày 02/4 (giờ Mỹ), Tổng thống Donald Trump đã công bố các mức thuế quan mới mở rộng, đánh dấu bước leo thang lớn trong cuộc chiến thương mại. Ông gọi động thái mang tính lịch sử này là “tuyên ngôn độc lập kinh tế”. Theo đó, ông Trump tuyên bố áp thuế 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu vào Mỹ và mức thuế cao hơn đối với hàng hóa từ khoảng 60 quốc gia hoặc khối thương mại có thâm hụt thương mại cao với Mỹ. Động thái này của ông Trump làm sâu sắc thêm cuộc chiến thương mại đã làm rung chuyển thị trường toàn cầu.
(ANTV) - Đi du học để có một tấm bằng quốc tế, có một công việc tốt hơn trong tương lai là ước mơ của nhiều bạn trẻ. Đặc biệt là đi du học tại Úc - quốc gia có chất lượng giáo dục hàng đầu trên thế giới. Đã có nhiều người đạt được ước mơ của mình, nhưng bên cạnh đó cũng có không ít ước mơ không trở thành sự thật, thậm chí mất cả tiền bạc và niềm tin.
(ANTV) - Sáng ngày 3/4, thừa ủy quyền của lãnh đạo Bộ Công an, Đoàn công tác của Bộ Công an gồm các đồng chí lãnh đạo Cục Công tác đảng và công tác chính trị, Cục Xây dựng phong trào Toàn dân bảo vệ ANTQ đã đến thăm viếng, động viên gia đình đồng chí Huỳnh Trí Phúc, thành viên lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở thị trấn Hiệp Phước, huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai hy sinh khi truy bắt tội phạm.
(ANTV) - Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu vừa tiến hành khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Võ Văn Út (33 tuổi, trú tại thị trấn Ngãi Giao, huyện Châu Đức, tỉnh BR-VT) để điều tra về hành vi Gây rối trật tự công cộng.
(ANTV) - Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) vừa ban hành Công văn số 1479 gửi UBND các tỉnh, thành phố về việc tiếp tục tăng cường thực hiện Công điện số 10 ngày 7/2 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường chỉ đạo công tác tuyển sinh trung học cơ sở (THCS), tuyển sinh trung học phổ thông (THPT) và quản lí hoạt động dạy thêm, học thêm.
(ANTV) - Những ngày qua, cộng đồng quốc tế đang tiếp tục nỗ lực cứu trợ cho người dân Myanmar, vốn đang phải sống chật vật trong hoàn cảnh thiếu thốn khắc nghiệt sau động đất. Để tạo điều kiện cho nỗ lực này, chính quyền quân sự nước này đã tuyên bố ngừng bắn tạm thời trong chiến dịch chống lại các lực lượng đối lập có vũ trang.
(ANTV) - Truyền hình Công an nhân dân (ANTV) trân trọng giới thiệu bài viết "VƯƠN MÌNH TRONG HỘI NHẬP QUỐC TẾ" của Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm.
(ANTV) - “Trong Quý II/2025 hệ lực lượng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ cần chủ động triển khai thực hiện Đề án kéo giảm số vụ cháy, số người chết, số người bị thương, số thiệt hại do cháy nổ gây ra”. Đây là chỉ đạo của Trung tướng Lê Văn Tuyến, Thứ trưởng Bộ Công an tại Hội nghị giao ban công tác Quý I/2025 của hệ lực lượng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ diễn ra vào sáng ngày hôm nay tại Hà Nội. Hội nghị được tổ chức dưới hình thức trực tuyến đến Công an các địa phương.