Để đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong công tác quản lý, giam giữ, giáo dục và tổ chức cho phạm nhân lao động, học nghề; thực hiện và vận dụng những quy định của Đảng và Nhà nước về tổ chức các khu lao động, dạy nghề cho phạm nhân đã có từ trước cho thấy, việc đổi mới tổ chức cho phạm nhân lao động ngoài trại giam là cần thiết.

Góp phần giúp phạm nhân sau khi chấp hành xong án phạt tù có thể thuận lợi tìm kiếm việc làm, ổn định cuộc sống, hòa nhập cộng đồng, hạn chế vi phạm pháp luật và tái phạm tội.

Khó khăn trong tổ chức lao động cho phạm nhân trong trại giam

Đang trong thời gian chấp hành án tại trại giam Vĩnh Quang, Bộ Công an. Đối với phạm nhân Nguyễn Tiến Dũng, điều trăn trở nhất là sau khi chấp hành án trở về với cộng đồng, sẽ làm gì, tìm việc ở đâu, để nuôi sống bản thân và gia đình. Đây cũng là suy nghĩ của rất nhiều phạm nhân, bởi với những người đã từng lầm lỡ, phải nhận án phạt tù tìm được việc làm, không phải là dễ dàng.

Các loại hình ngành nghề lao động, việc làm cho phạm nhân trong các trại giam hiện nay, chủ yếu là các ngành nghề đơn giản: lao động nông, lâm nghiệp, thủ công, lao động chân tay, sơ chế.

Yêu cầu về trình độ, kỹ năng lao động thấp. Thời gian hợp tác thường ngắn hạn, mang tính thời vụ. Bởi vậy, những ngành nghề này rất khó đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi của thị trường lao động ngoài xã hội.

Đối với những phạm nhân đang chấp hành án phạt tù. Lao động không chỉ là một nội dung bắt buộc trong quá trình cải tạo mà với họ, đây là một quyền lợi chính đáng. Là bước chuẩn bị rất quan trọng, để khi tái hòa nhập cộng đồng. Họ được làm việc, được xã hội đón nhận và công nhận khả năng của chính mình.

Thí điểm tổ chức cho phạm nhân lao động ngoài trại giam

Để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tổ chức lao động dạy nghề cho phạm nhân. Bộ Công an đã thí điểm tổ chức lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam, giai đoạn 2011- 2019. Qua đó, đã cho thấy những kết quả bước đầu, nhận được sự đồng tình ủng hộ của chính quyền, địa phương, của các doanh nghiệp. Và quan trọng nhất, là công tác tái hòa nhập cộng đồng cho phạm nhân sau thời gian chấp hành án phạt tù đã có những chuyển biến.

Tính đến tháng 10/2019 có 24/54 trại giam của Bộ Công an phối hợp tổ chức 154 điểm lao động, dạy nghề ngoài trại giam.

Số lượng phạm nhân lao động, học nghề khoảng từ 6.000 – 7.000 phạm nhân. Tình hình ANTT tại các điểm lao động được đảm bảo chặt chẽ. Nhận được sự đồng tình, ủng hộ từ chính quyền địa phương. Quan trọng nhất, là tâm lý lao động, thái độ chấp hành cải tạo và tiếp thu kiến thức trong dạy nghề, truyền nghề đối với phạm nhân được nâng lên.

Nhưng cũng có những khó khăn vướng mắc khi chưa có hành lang pháp lý rõ ràng. Bởi vậy việc ban hành NQ về vấn đề này đặc biệt quan trọng, tạo điều kiện để các tổ chức, cá nhân bố trí việc làm, đầu tư cơ sở hạ tầng liên quan từng bước nâng cao hiệu quả công tác tổ chức lao động cho phạm nhân.

Thực tế cho thấy, đổi mới công tác tổ chức lao động cho phạm nhân là đòi hỏi của thực tiễn. Việc Quốc hội xem xét ban hành Nghị quyết thí điểm mô hình tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam sẽ là hành lang pháp lý quan trọng, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc. Tạo chuyển biến rõ nét, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức lao động, dạy nghề, hướng nghiệp cho phạm nhân.

Nghị quyết thí điểm mô hình tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam được kỳ vọng. Sẽ tạo cơ chế pháp lý, huy động sức mạnh của xã hội, tham gia vào công tác thi hành án hình sự. Bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của phạm nhân. Phạm nhân được đào tạo, nâng cao tay nghề, được thụ hưởng các thành qua lao động. Được mở rộng cơ hội tìm kiếm việc làm, tự tin tái hòa nhập cộng đồng.Và trở thành người có ích đối với xã hội.