Ý nghĩa "đám cưới chuột" trong tranh Đông Hồ

Đám cưới chuột là bức tranh vô cùng nổi tiếng trong dòng tranh dân gian Đông Hồ. Theo các nghệ nhân làng tranh Đông Hồ thì bức tranh này có từ khoảng từ 500 năm trước. Bức tranh gồm có 12 con chuột và 1 con mèo. Ngoài chủ đạo là chuột và mèo, thì bức tranh còn có những loài vật khác như 1 con chim, 1 con cá và 1 con ngựa.

Tranh được chia làm hai phần, tầng trên là cảnh chuột dâng lễ cho mèo, tầng dưới là cảnh đón dâu với tám con chuột. Với những chất liệu hoàn toàn tự nhiên, tranh Đông Hồ có màu sắc gần gũi, ấm áp. Chỉ với 5 màu cơ bản đen, vàng, đỏ, xanh, trắng các nghệ nhân vẫn làm nên những bức tranh hết sức sống động, hài hòa và vô cùng độc đáo.

Điều đặc biệt làm nên sức hấp dẫn cho bức tranh này đấy chính là ý nghĩa sâu xa của nó. Con mèo trong bức tranh đại diện cho tầng lớp thống trị, bóc lột trong xã hội xưa. Những chú chuột là hình ảnh ẩn dụ cho người nông dân lam lũ, thật thà, chất phác. Đám cưới chuột ra đời nhằm châm biếm đả kích sâu sắc về chế độ phong kiến bất công, cổ hủ, luôn chèn ép những người nông dân “một nắng hai sương”.

“Đám cưới chuột” nói riêng và tranh dân gian Đông Hồ nói chung, sở dĩ có được sức sống lâu bền và sự cuốn hút đặc biệt với nhiều thế hệ người Việt cũng như du khách bởi những đề tài trên tranh phản ánh khá chân thực cuộc sống, sinh động và đậm chất mộc mạc, giản dị cũng như nét văn hóa truyền thống của người Việt. Có thể nói dòng Tranh Đông Hồ là di sản văn hóa, một dòng tranh dân gian không thể thiếu trong kho tàng tri thức dân gian Việt Nam.