(ANTV) - Tôi có theo dõi chương trình trao đổi của các đại biểu Quốc hội tại các phiên họp toàn thể trên hội trường về vấn đề chương trình (CT) và sách giáo khoa (SGK). Là người đã tham gia nhiều lần biên soạn CT và SGK, tôi ngạc nhiên trước một vài ý kiến cho rằng: Bộ GD&ĐT có vẻ đã chưa làm tròn trách nhiệm quản lý nhà nước khi không thực hiện biên soạn một bộ SGK của Bộ. Nhà nước xã hội hóa để các tổ chức, cá nhân tham gia biên soạn SGK, nhưng Nhà nước vẫn phải giữ vai trò chủ đạo…
Tôi hiểu Nhà nước ở đây là Chính phủ, cụ thể là Bộ GD&ĐT. Tôi cũng hiểu ý kiến nêu như thế là để yêu cầu Bộ GD&ĐT đứng ra tổ chức biên soạn một bộ SGK theo ngân sách nhà nước. Nghĩa là Bộ GD&ĐT phải biên soạn một bộ SGK của Bộ thì mới thể hiện đúng vai trò chủ đạo trong quản lý nhà nước.
Vì sao Bộ GD&ĐT không nên biên soạn thêm một bộ SGK nữa thì đã có nhiều đại biểu Quốc hội, nhiều người, nhiều tờ báo lên tiếng, đã nêu đầy đủ các lí do rất thuyết phục. Ở đây, tôi chỉ xin làm rõ, trong việc biên soạn CT và SGK, có phải Bộ GD&ĐT chưa làm tròn trách nhiệm hay không?
Bộ GD&ĐT thực hiện vai trò quản lý nhà nước
Trong Luật Giáo dục 2019, chương VIII đã nêu rất rõ yêu cầu Quản lý nhà nước của Bộ về CT và SGK. Cụ thể Bộ GD&ĐT: “Quy định mục tiêu, chương trình, nội dung giáo dục; khung trình độ quốc gia; tiêu chuẩn nhà giáo; tiêu chuẩn, định mức sử dụng cơ sở vật chất, thư viện và thiết bị trường học; việc biên soạn, sử dụng sách giáo khoa, giáo trình; việc thi, kiểm tra, tuyển sinh, liên kết đào tạo và quản lý văn bằng, chứng chỉ; việc công nhận văn bằng do cơ sở giáo dục nước ngoài cấp được sử dụng tại Việt Nam.” ( Mục 4. Điều 104)
Như thế, đối chiếu với quy định vừa nêu của Luật Giáo dục, có thể thấy ít nhất hai điểm:
Thứ nhất, về quản lý nhà nước, Luật Giáo dục không hề quy định Bộ GD&ĐT phải đứng ra tổ chức biên soạn một bộ SGK.
Thứ hai, trong thời gian qua, Bộ GD&ĐT đã thực hiện rất đầy đủ các yêu cầu về quản lý nhà nước nêu ở mục 4. Từ tổ chức biên soạn, thẩm định CT giáo dục phổ thông 2018 đến việc, quy định các yêu cầu về biên soạn SGK và các tiêu chí đánh giá SGK (Thông tư 33) hết sức chặt chẽ.
Trong lần đổi mới này, CT giáo dục mới là yếu tố pháp lý quan trọng nhất, mang tính pháp lệnh, SGK chỉ là các học liệu.
Vai trò quản lý nhà nước của Bộ GD&ĐT được thể hiện ở các nội dung như:
Chủ trì xây dựng CT, thẩm định và ban hành, thực hiện triển khai CT là quan trọng nhất. Đó chính là việc Bộ đã giữ vai trò chủ động, chủ đạo trong quản lý nhà nước về CT;
Bộ GD&ĐT phối hợp các địa phương tổ chức lựa chọn SGK; phối hợp với các địa phương biên soạn, thẩm định và phê duyệt tài liệu giáo dục địa phương; chuẩn bị thiết bị dạy học. Bộ GD&ĐT phối hợp với Bộ Nội vụ và các địa phương chuẩn bị đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục;
Bộ GD&ĐT phối hợp với các địa phương hướng dẫn thực hiện CT và SGK mới. Bộ trưởng ban hành các văn bản triển khai CT giáo dục, triển khai việc đổi mới việc dạy học và kiểm tra đánh giá trong nhà trường nhằm đáp ứng yêu cầu của CT 2018; hướng dẫn xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục của nhà trường, bảo đảm yêu cầu thực hiện CT 2018 linh hoạt, phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương và cơ sở giáo dục.
Có nhất thiết Bộ GD&ĐT phải viết một bộ SGK?
Tôi đã công tác trong ngành GD hơn 40 năm, trong đó có 30 năm tham gia biên soạn CT và SGK. Trải qua 3 lần đổi mới CT và SGK theo các Nghị quyết của Đảng, Nhà nước, Quốc hội... thực sự tôi thấy chưa lần nào việc biên soạn CT và SGK lại bài bản, kĩ càng và yêu cầu cao đến mức “khổ sở” như lần này. Không chỉ áp lực từ các yêu cầu và quy định của các cơ quan lãnh đạo, chỉ đạo cấp trên mà còn sự quan tâm, xem xét, góp ý của đông đảo các tầng lớp xã hội.
Việc biên soạn CT và SGK theo Nghị quyết 88 của QH đã và đang diễn ra ngày càng ổn định và thuận lợi. Tất nhiên việc đổi mới CT và SGK vẫn còn có những vấn đề cần điều chỉnh, uốn nắn; cần sự góp ý... nhưng về căn bản CT và SGK 2018 đáp ứng được những yêu cầu quan trọng được nêu trong nghị quyết 29 của TW và Nghị quyết 88 của QH.
Trong Nghị quyết 88 khuyến khích các tổ chức, cá nhân biên soạn sách giáo khoa trên cơ sở chương trình giáo dục phổ thông. Để chủ động triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới, Bộ GD&ĐT tổ chức việc biên soạn một bộ SGK. Bộ SGK này được thẩm định, phê duyệt công bằng với các sách giáo khoa do tổ chức, cá nhân biên soạn.
Khi CT, SGK 2018 thực hiện đại trà, có ba bộ SGK đã được xã hội hóa thành công, có đủ SGK triển khai chương trình mới. Việc Bộ GD&ĐT không trực tiếp tổ chức biên soạn một bộ SGK cũng sẽ thuận lợi hơn cho việc phát triển xã hội hóa nội dung này, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các Nhà xuất bản. Chính vì vậy, Quốc hội đã có Nghị quyết 122/2020 cho phép bộ chỉ tổ chức biên soạn khi không có tổ chức và cá nhân nào biên soạn.
Có thể nói, Bộ GD&ĐT vẫn còn những hạn chế nhất định, nhưng không thể nói Bộ đã chưa làm tròn trách nhiệm trong việc quản lý nhà nước về CT và SGK.
PGS.TS. Đỗ Ngọc Thống (Chủ biên chương trình môn Ngữ văn 2018)
(ANTV) - Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đến kiểm tra công trường, tặng quà động viên kỹ sư, công nhân thi công dự án cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng đoạn qua thành phố Cần Thơ.
(ANTV) - Nhằm phục vụ nhu cầu đi lại và vui chơi của người dân trong dịp Tết Dương lịch năm 2026, Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TP.HCM vừa thông báo kế hoạch hoạt động của hệ thống vận tải hành khách công cộng. Theo đó, trong ngày đầu tiên của năm mới, xe buýt và tuyến metro số 1 sẽ đồng loạt miễn phí vé cho hành khách.
(ANTV) - Bộ Tài chính cho biết đã thực hiện chuyển đầy đủ tiền cho các địa phương để thực hiện tặng quà nhân dịp Đại hội Đảng XIV và Tết Nguyên đán 2026.
(ANTV) - Hà Nội chuẩn bị áp dụng màu nền biển kiểm soát riêng và gắn mã QR cho phương tiện sử dụng năng lượng sạch, tích hợp vào hệ thống thu phí ETC
(ANTV) - Năm 2025 đang dần khép lại trong bối cảnh kinh tế thế giới vẫn tiềm ẩn nhiều yếu tố bất ổn: Nhu cầu tiêu dùng phục hồi chậm, áp lực cạnh tranh ngày càng gia tăng. Tuy nhiên, trong bức tranh nhiều gam màu đan xen ấy, kinh tế Việt Nam vẫn ghi nhận những điểm sáng tích cực, tạo nền tảng quan trọng cho tăng trưởng bền vững. Đáng chú ý, xuất khẩu tiếp tục là một trong những trụ cột quan trọng, đóng góp lớn vào đà phục hồi và phát triển của nền kinh tế.
(ANTV) - Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Hưng Yên đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can và lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Nguyễn Văn Tuyền (SN 1990) trú tại xã Ân Thi, tỉnh Hưng Yên về tội "Sản xuất hàng giả".
(ANTV) - Dự án chậm tiến độ, công trình dang dở suốt nhiều năm không chỉ gây lãng phí mà còn đẩy người dân vào cảnh sống chung với ô nhiễm, bệnh tật. Tại phường Long Biên, quận Long Biên, Hà Nội, một dự án cải tạo hệ thống cống, hồ được kỳ vọng chỉnh trang đô thị đến nay vẫn bỏ hoang, để lại nỗi bức xúc kéo dài.
(ANTV) - Sau các đợt bão lũ liên tiếp đã gây thiệt hại nặng nề cho nhiều xã vùng núi tỉnh Nghệ An, trong đó hạ tầng giao thông bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nhiều tuyến đường, cầu cống bị lũ cuốn trôi hoặc hư hỏng nặng. Gần một tháng trôi qua, đến nay, nhiều bản làng vẫn trong tình trạng bị cô lập, việc đi lại của người dân hết sức khó khăn, nguy hiểm.
(ANTV) - Trong đêm 28/12 và rạng sáng 29/12, Bộ đội Biên phòng tỉnh Lạng Sơn đã liên tiếp phát hiện, bắt giữ nhiều đối tượng liên quan đến hành vi tổ chức xuất cảnh trái phép và nhập cảnh trái phép qua biên giới.
(ANTV) - Năm 2025 khép lại trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều bất định, các cú sốc tài chính, bất ổn địa chính trị và căng thẳng thương mại đang kéo triển vọng tăng trưởng của thế giới đi xuống. Nhưng 2025 cũng là năm cho thấy rõ hơn bản lĩnh điều hành và khả năng thích ứng của kinh tế Việt Nam. Đây là năm cuối cùng thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội 5 năm 2021–2025, cũng là năm cuối của nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng, thời điểm toàn Đảng, toàn dân nỗ lực phấn đấu hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu đã đề ra.
