Đây là những toa tầu được sản xuất từ những năm 1979-1982, đã qua sử dụng do doanh nghiệp đường sắt Nhật Bản chuyển giao miễn phí để cải tạo, khai thác.

Với thời gian vận hành đã tới 40 năm nên mặc dù Nhật Bản hứa chuyển giao miễn phí cho Tổng công ty Đường sắt Việt Nam thì kiến nghị này cũng vẫn đang gây ra những tranh luận trái chiều. Và điều quan trọng là những toa tầu này cần phải được bên thứ 3 thẩm định, đánh giá mức độ an toàn, như vậy mới có khả năng khai thác hiệu quả.

37 toa tầu mà phía Công ty đường sắt Đông Nhật Bản tặng Tổng công ty đường sắt Việt Nam. Chỉ tính riêng chi phí nhập khẩu, hoán cải, đăng kiểm, hải quan để đưa vào vận hành ước tính khoảng 140 tỷ đồng, và tiết kiệm hơn so với chi phí mua mới là khoảng gần 1000 tỷ đồng.

Theo các chuyên gia giao thông, hiện các toa tầu đường sắt hiện hữu ở Việt Nam vẫn chưa khai thác hết công suất, do đó việc nhập thêm toa tầu cũ cần phải được xem xét kỹ càng, tránh tình trạng cũ người, mới ta.

Theo TS.Nguyễn Hữu Đức, chuyên gia giao thông: Liệu đường sắt cần 37 toa tầu tới mức nào, liệu có cần thật không.Trong khi đó, chúng ta biết rằng với thị phần hiện nay chưa khai thác hết khả năng của thiết bị, chưa nói đến hạ tầng.Hạ tầng, thiết bị, con người 3 yếu tố, nhưng chỉ riêng thiết bị thôi thì với thị phần hiện nay đã chạy hết đâu.

37 toa tầu được sản xuất từ những năm 1979-1982, vị chi là 40 năm. Trong khi, khó khăn của ngành đường sắt Việt Nam là phương tiện và thiết bị lạc hậu, khổ đường hẹp mà hiện các nước trên thế giới không sử dụng. Việt Nam hiện mới chỉ đóng được vỏ chứ không thể làm được máy và khung bên dưới. Do đó, cần đánh giá hiệu quả và công năng sử dụng sao cho hợp lý và sử dụng khai thác có hiệu quả.

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế cho biết: Việc nhập các toa tầu cũ nhưng nếu chúng ta thẩm định được chất lượng của nó vẫn còn tốt, vẫn có thể phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của đường sắt Việt Nam hiện nay thì đó là những bài toán mà chúng ta nên tính toán.Nhưng ở đây cần phải làm cụ thể với từng toa tầu, chúng ta phải thẩm định chất lượng của từng loại toa tầu, nó phải đáp ứng được cái yêu cầu cụ thể, và chúng ta hoán cải nó ra sao, chi phí như thế nào.

Theo quy định hiện hành, toa tầu chở khách đã qua sử dụng nhập khẩu, không được quá 10 năm. Niên hạn với toa tầu khách Việt Nam quy định không quá 40 năm. Đây cũng là vướng mắc lớn của ngành đường sắt Việt Nam. Theo các chuyên gia giao thông, mặc dù ngành đường sắt đang gặp nhiều khó khăn, song điều quan trọng là phải hài hoà giữa lợi ích kinh tế và yếu tố an toàn.

TS.Nguyễn Hữu Đức, chuyên gia giao thông cho rằng: Đăng kiểm nhằm mục đích bảo đảm an toàn, bảo đảm về môi trường.Còn cái mà tiếp tục duy trì, hạ cái tiêu chuẩn xuống nhằm mục đích kinh tế, rõ ràng 2 cái nó khác nhau. Nếu chúng coi nặng cái kinh tế, tài chính thì coi nhẹ cái an toàn đi.Còn nếu chúng ta đặt cái tiêu chuẩn an toàn tới mức cần thiết thì lúc đó phải đăng kiểm.

Nếu 140 tỷ đồng có thể mang đến sự tiện lợi cho hành khách đi tầu, đó là điều đáng mừng cho ngành đường sắt Việt Nam, trong bối cảnh đang gặp nhiều khó khăn do thiếu vốn đầu tư. Song, với tuổi thọ 40 năm, thì cần có bên thứ 3 đánh giá, cân đo đong đếm mức độ an toàn và hiệu quả khai thác, cùng các chi phí bảo trì, để tránh những lùm xùm không đáng có.