Đây là sự kiện chính trị, văn hóa rất quan trọng, được ví như “Hội nghị Diên Hồng về văn hóa của Đảng”.

Nhìn lại chặng đường lịch sử, trong những ngày đầu lập nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định và yêu cầu: “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”, qua đó khẳng định vai trò và vị trí quan trọng của văn hóa trong tiến trình phát triển của đất nước, và của mỗi quốc gia, dân tộc.  Đến nay, tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa vẫn được phát huy, và làm nền tảng cho sự phát triển và hội nhập của đất nước.

Quan điểm “văn hóa soi đường cho quốc dân đi” được đề cập chính thức lần đầu tại Hội nghị văn hóa toàn quốc vào ngày 24/11/1946. Tại hội nghị lịch sử này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có bài phát biểu dài 40 phút.

Báo Cứu Quốc số 416 ra ngày 25/11/1946 tường thuật như sau:" Hồ Chủ tịch thiết tha mong muốn nền văn hóa mới của nước nhà lấy hạnh phúc của đồng bào, của dân tộc làm cơ sở. Số phận dân ta là ở trong tay dân ta. Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi”.

“Văn hóa soi đường” ở đây được hiểu là văn hóa tinh thần, là hệ thống các giá trị, các truyền thống tốt đẹp mà dân tộc ta đã kết tinh được; là những tư tưởng, đạo đức mới hướng tới mục đích “độc lập, tự cường và tự chủ” của đất nước, hạnh phúc của Nhân dân.

Đặt đúng vai trò của văn hóa, của đội ngũ trí thức là lực lượng then chốt của cách mạng với sứ mệnh “soi đường” cho quốc dân đi là bước phát triển, là đóng góp có tầm quan trọng đặc biệt của Chủ tịch Hồ Chí Minh vào kho tàng lý luận của Chủ nghĩa Mác. Khẳng định văn hoá không chỉ là nền tảng tinh thần mà đồng thời, là một động lực thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, một mục tiêu phát triển của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, gần đây nhất, tại Đại hội XIII của Đảng, lần đầu tiên, thuật ngữ “sức mạnh mềm”, “phát huy sức mạnh mềm của văn hóa Việt Nam” lần đầu tiên xuất hiện trong Văn kiện của Đại hội.

Rõ ràng, văn hoá không chỉ là nền tảng tinh thần mà đồng thời là một động lực thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, một mục tiêu phát triển của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Ngày nay, sự phát triển của mỗi quốc gia, dân tộc không chỉ được đánh giá bằng tăng trưởng kinh tế, tổng sản phẩm trong nước mà còn bằng cách chỉ số: thu nhập cao, giáo dục tốt, sức khoẻ và dinh dưỡng ở mức cao, nghèo khổ ở mức thấp, môi trường trong sạch, có cuộc sống văn hoá cao... Đi trên con đường xã hội chủ nghĩa, càng rõ ràng, đối với chúng ta, văn hoá là một thành tố không thể bị xem nhẹ, mà nó là một bộ phận trong chỉnh thể hữu cơ: chính trị - kinh tế - văn hoá - xã hội.

Tròn 75 năm kể từ thời điểm Hội nghị văn hóa toàn quốc lần thứ nhất được tổ chức, đặc biệt, sau hơn ba thập kỷ đổi mới toàn diện dưới ngọn cờ của Đảng, Nhân dân ta kế thừa, phát triển và phát huy những truyền thống văn hoá tốt đẹp của dân tộc, không ngừng sáng tạo những giá trị văn hoá mới thấm đẫm tinh thần yêu nước và lý tưởng xã hội chủ nghĩa phù hợp với đất nước và tiếp thu tinh hoa văn hóa thế giới, đưa đất nước vững bước trong xu thế phát triển của nhân loại tiến bộ. Đó là sức mạnh hiện thực của văn hóa Việt Nam./.